Pierwszą w Rosji placówką wychowawczo-edukacyjną dla dziewcząt pochodzenia szlacheckiego był założony przez carycę Katarzynę II w 1764 roku Instytut dla Szlachetnie Urodzonych Panien. Instytut działał przy Klasztorze Smolnym w Petersburgu, dlatego znany jest jako Instytut Smolny. Z kolei jego wychowanki określano smolankami lub monastyrkami.
Po śmierci Katarzyny II patronką Instytutu Smolnego została żona Pawła I – Maria Fiodorowna. Z jej inicjatywy w 1798 roku utworzono w Petersburgu Instytut Orderu Św. Katarzyny, a cztery lata później taka sama placówka wychowawczo-edukacyjna powstała w Moskwie. W 1812 roku założono Instytut dla szlachetnie urodzonych panien w Charkowie.
Do I połowy XIX wieku żeńskie instytuty w Rosji miały zamknięty charakter – szlachta przywoziła tu swoje córki w wieku lat 6, i zabierała je, gdy skończyły lat 18. Izolacja smolanek była częścią programu zakładającego odseparowanie wychowanek od zepsutego środowiska szlacheckiego, by wychować je na idealnych ludzi, zgodnie z oświeceniowym modelem. Dlatego początkowo aspekt wychowawczy przekładano nad edukację - przyswojenie dobrych manier, etykiety miało pomóc wychowankom w zajęciu wysokiej pozycji w społeczeństwie i przyczynić się do naprawy moralnej narodu.
W czasach panowania Katarzyny II dwanaście lat nauki w instytucie podzielonych było na cztery etapy. Zmiany wprowadzone w żeńskich instytutach za czasów Marii Fiodorowny, gdy zaczęto przyjmować dziewczęta w starszym wieku (8-9 lat), a okres pobierania nauki ograniczono do dziewięciu lat, nie wywarły negatywnego wpływu na wewnętrzny porządek instytutowy. W rosyjskich instytutach dla szlachetnie urodzonych panien nauczano: katechezy, języka rosyjskiego, języków obcych, literatury, arytmetyki, fizyki, historii, geografii, rysowania, muzyki i robótek ręcznych. Dziewczęta uczyły się ponadto tańca oraz sztuki prowadzenia konwersacji w języku francuskim. Wiedza smolanek oceniana była w oparciu o 12-punktową skalę ocen. Przed opuszczeniem placówki wychowanki zdawały 15 egzaminów. Na początku uczennice przechodziły egzaminy wewnątrz-instytutowe, następnie– publiczne i carskie.