Analiza codziennych praktyk i zwyczajów, uznawanych za zachowania oczywiste w danej zbiorowości, to ważna droga do poznawania charakterystycznych dla danej kultury wzorów kulturowych, systemów wartości, źródeł i form utrwalania tożsamości. Refleksja nad tym, jak aranżacja przestrzeni mieszkalnej rosyjskiej chłopskiej chaty, pałacu arystokratycznego, radzieckiego mieszkania komunalnego wpływa na sposób życia i wizję świata mieszkańców, rozważania o tym, czy styl zachowania i sposób ubierania się dandysa rosyjskiego różnił się od stylu zachowania dandysa brytyjskiego, czy istniało zjawisko dandyzmu radzieckiego, czy tatuaże więźniów w rosyjskich zakładach karnych to tylko ozdoby, oznaki akceptacji norm subkultury więziennej, czy przekazy symboliczne, namysł nad swoistym, pożądanym i tolerowanym zakresem rosyjskiego rozumienia pojęcia prywatności, rozważania nad rosyjską normą intymności, analiza sposobów postrzegania własnego ciała, używanych przedmiotów, noszonych strojów, jedzonych potraw, ulubionych i niechcianych zapachów, oswajanych przestrzeni - to tylko niektóre z wątków podejmowanych na zajęciach z przedmiotu „Antropologia rosyjskiej codzienności”.
Analiza tego, co kryje się za zwyczajnymi dla Rosjan, powtarzalnymi sposobami codziennego funkcjonowania jawi się jako pasjonująca droga do odkrywania istoty i swoistości kultury rosyjskiej i wpisanej w nią wizji człowieka. Ważnym aspektem rozważań w tym kontekście okazuje się interpretacja doświadczeń codzienności w różnych epokach historii Rosji z perspektywy idei życia publicznego jako formy teatru, odgrywania narzuconych (lub przyjmowanych jako oczywiste) scenariuszy zachowań, konsekwencji grożących niepokornym aktorom, odmawiającym przyjęcia narzuconych ról, odrzucającym nakazy akceptacji nowej symboliki, nowej etykiety i nowej mody. Szczególnie istotne dla refleksji o rosyjskiej codzienności są pod tym względem przełomowe momenty w historii Rosji, wiążące się z negacją dotychczasowego systemu kultury i, z reguły, wymuszoną instalacją nowej kultury (jak było to czasach Piotra I, w latach rewolucji bolszewickiej, w okresie rozpadu ZSRR).
Dr hab, Andrzej Dudek, prof. UJ
