Pierwsze wzmianki o Ormianach na Rusi sięgają końca X wieku, kiedy to książę Władimir poślubił siostrę bizantyjskiego cesarza Bazylego Annę. Bazyli i jego siostra pochodzili z dynastii ormiańskiej. W średniowieczu z Armenii, podbitej przez Arabów, Persów i Turków, Ormianie uciekali do krajów chrześcijańskich i tworzyli kolonie /osady. Polityczne i religijne schronienie znaleźli w Państwie Moskiewskim, w Polsce, ale też na Krymie czy w Astrachaniu i na ziemiach dzisiejszej Ukrainy.
W XVII-XVIII w. najbardziej zamieszkałym przez Ormian miastem była Moskwa. Kupcy ormiańscy grali ważną rolę w handlu międzynarodowym wzdłuż Wołgi. W ówczesnej Moskwie handel koncentrował się głównie w kilku zajazdach.
Między innymi był to zajazd perski, szwedzki, litewski, ormiański (obecnie ta część w Moskwie nazywa się Ormiańską Przecznicą/Армянский переулок), który graniczył z zajazdem polskich kupców, zajazdem greckim i angielskim. Głównym miejscem handlu był Plac Czerwony.
W Rosji Ormianie byli szanowani, ceniono ich za pracowitość, zręczność, umiejętność negocjacji i prowadzenia handlu. Ormianie byli wspierani przez Piotra I, podobnie jak jego ojca, a następnie również przez Katarzynę II. Tacy kupcy ormiańscy jak Arapetowie, Delanbowie, Łazarew (Łazarianowie), Lusikow, Romadański, Sumbatowowie, Christoforowie, Szeriman (Szerimanian) i inni byli obdarzeni przywilejami.
W 1815 roku w domu, dawniej nalężącym do Łazarewych, została założona uczelnia, później znana jako Łazarewski Instytut Języków Wschodnich/Лазаревский институт восточных языков.
Uczono tam różnych nauk tak Ormian, jak i przedstawicieli innych narodów. Instytut Łazariewski odegrał ważną rolę w rozwoju studiów orientalnych i pomógł Rosjanom zapoznać się z historią, literaturą i kulturą ludów Kaukazu, Bliskiego i Środkowego Wschodu (obecnie w tym budynku mieści się Ambasada Republiki Armenii w Rosji. Uczyli się tam takie wybitne postacie kultury rosyjskiej jak I.S. Turgieniew, K.S. Stanisławski, tu studiował N.O. Emin, R.O. Jacobson, K.P. Patkanow, synowie Rimskiego-Korsakowa, Dala, Bowego, Wrangela. Ta uczelnia była ormiańsko-rosyjska. Oprócz zwykłego kursu gimnazjalnego w języku rosyjskim, wszyscy studenci uczyli się również języka ormiańskiego, a także perskiego, arabskiego i tureckiego, co było ważne i dla Rosji, i Armenii, której mieszkańcy w tym czasie znajdowali w Iranie i Turcji. Wykładali tam F.E. Korsz, W.F. Miller, S. I. Nazariants, A. E. Krymski, L. Z. Mseriants, V. A. Gordlewski i inni.
W drukarni Instytutu Łazarewskim, do której wysokiej jakości sprzęt był zakupiony przez Łazarewskich w Paryżu i Londynie, wydrukowano książki w 13 językach europejskich i wschodnich. Bogaty zbiór książek Instytutu obejmował Ewangelię Łazarewskie z 887 roku.
W XVII wieku kupcy ormiańscy byli również zamożni i wpływowi w Persji. Byli pośrednikami między szachem (szach był wówczas właścicielem monopolu na kupno i sprzedaż surowego jedwabiu; monopol szacha obejmował m.in. kamienie szlachetne, złoto i srebro) a rynkiem zewnętrznym. Kupcy muzułmańscy borykali się z trudnościami na tle religijnym w krajach europejskich. To przyczyniło się do pomyślnej organizacji kupiectwa ormiańskiego. Ciekawe jest również to, że Sarraci lub Sagradowie, tj. Sherimanianowie przewodzili ormiańskiej wspólnocie katolickiej w Iranie. Watykan i państwa europejskie starały się wzmocnić swoją pozycję polityczną i handlową w krajach Wschodu, zwłaszcza w Iranie, przy pomocy zakonów katolickich i misjonarzy. Zakon Karmelitów w Iranie w swojej działalności misyjnej polegał na unickich Ormianach (unici - to zwolennicy zjednoczenia Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego z Katolickim). W 1699 r. Leopold I Habsburg, cesarz Świętego Imperium Rzymskiego narodu niemieckiego, uhonorował Szerimanianów tytułem książęcym za „największe zasługi w szerzeniu katolicyzmu w Iranie”.
W drugiej połowie XVII wieku stosunki handlowe między Rosją a Iranem znacznie się rozwinęły. Wzrosły obroty handlowe, pojawiły się duże zyski z wymiany handlowej od udziału w międzynarodowym handlu tranzytowym między Zachodem a Rosją, który przechodził przez terytorium Rosji i Iranu.
„12 kwietnia Saradow (syn Sagrada Szerimaniana) był przyjęty na audiencję u Cara i podarował Jego Carskiej Mości następujące rzeczy: Ostatnia Wieczerza namalowana na miedzianej blasze, królewskie siedzenie lub fotel w oprawie w złocie, ozdobiony brylantami, rubinami i szafirami, perłami i turkusem; pierścionek z brylantem ... " (ЦГАДА, ф. 1252, оп. 1, д.645, л.1 об.-2)
„Ważną rolę w rozwoju ormiańsko-rosyjskich stosunków handlowych zyskał traktat zawarty w 1667 r. między Rosją a ormiańską kompanią handlową Nor-Dżughi, zgodnie z którym kupcom ormiańskim przyznano nie tylko przywilej wolnego handlu w Rosji, ale także prawo tranzytu przez Rosję do Europy Zachodniej.”... Firmą handlową kierowali Grigor Lusikow i Stepan Romodański. (История армянского народa, Eреван, 1980, с.164)
Rząd rosyjski mimo, że nie udzielał żadnemu państwu prawa do transrosyjskiego handlu między Zachodem a Wschodem, wspierał ormiańskie firmy handlowe, pozwalał im budować statki i otwierać fabryki. Ignacy Sherimanian wraz z rosyjskimi przemysłowcami założył pierwszą fabrykę, gdzie tkano jedwab.
Spokojne życie Ormian w Rosji przyczyniło się do rozwoju nauki i kultury.