Zajmujący niemal całe płótno czerwony koń, a na nim wyprężony nagi chłopak, sprawnie ujeżdżający masywne, krnąbrne zwierzę – to wizerunek, który stał się ważnym symbolem rosyjskiej kultury XX wieku. Obraz został namalowany w 1912 roku przez Kuźmę Pietrowa-Wodkina, z zamiarem zilustrowania zwyczajnej sceny wiejskiego życia - kąpieli koni (za głównym bohaterem inni młodzieńcy także kąpią swe zwierzęta). Wbrew pierwotnym intencjom autora, wizerunkowi od razu nadano znaczenie symboliczne – ujrzano w nim tchnące niepokojem przeczucie wielkich przemian i ogarniającego świat chaosu. Nie trzeba było długo czekać, by krytycy utwierdzili się w swoim przekonaniu; I wojna światowa, potem dwie rewolucje kazały uznać, niepowątpiewalny według interpretatorów, proroczy dar artysty. Nikt oczywiście nie był zainteresowany prawdziwym zamysłem malarza. Spośród trzech wymienionych wydarzeń historycznych, najtrwalej obraz przylgnął do ostatniego z nich - rewolucji październikowej, bez wątpienia dzięki rozlewającej się po całym płótnie krwiście czerwonej barwie. Dziś już nikt nie myśli o tym, że nadany przez artystę „komunikat” nie miał tej treści, którą nadała mu historia. Co jest zatem znaczeniem dzieła sztuki – pierwotna intencja autora czy jego (dzieła) odczytanie?

Dr Marta Lechowska